11 april 2012

In De ijsdragers van Anna Enquist wonen Loes en Nico in een prachtig huis in de duinen. We komen snel te weten dat hun adoptiedochter Maj is weggelopen en dat ze daar allebei onder lijden, zij het elk in hun eigen stilte.

Hij is psychiater in een ziekenhuis, zij leerkracht oude talen. Hij wordt directeur van het ziekenhuis en voert op krampachtige wijze hervormingen door die moeten leiden tot meer efficiëntie, zij is begaan met haar zanderige en onvruchtbare tuin. Hij botst op weerstand van het ziekenhuispersoneel en vlucht in een romance met een jonge stagiaire, zij laat vruchtbare tuingrond aanvoeren en probeert zo de verzanding van haar tuin (en van hun huwelijk?) tegen te gaan.

De essentie van het verhaal is de onmogelijkheid van Nico en Loes om tot een gesprek te komen –  “het onbespreekbare was de kern van hun verbond geworden” – en dan vooral over het verlies van hun dochter Maj. Beiden dragen ze die last als een ijsblok op hun schouders mee.

Ondanks het koele en sombere thema viel het boek bij alle leesgenoten in goede (tuin)aarde. Enquist weet haar onderkoelde verhaal in een vlotte en bondige stijl te verpakken. Het riep enkele meningsverschillen op (voor de een is Loes een sterke vrouw, voor de ander ontbeert ze elke kracht; de een vond Maj als adoptiedochter geen goede keus, de ander net wel omdat adoptie een lang en doorgesproken proces vereist dat in scherp contrast staat tot de huidige relatiekoelte), maar ook vragen (ziet Loes haar dochter Maj op de begrafenis? waarom wacht de schrijfster tot het einde om te verklappen dat Maj geadopteerd is? is de dood van Nico een ongeluk of zelfmoord?).

Ondanks de zwaarte van het onderwerp is De ijsdragers een erg uitnodigend en leesbaar boek, dat door zijn heldere stijl en precieze bewoordingen tot de ijzige kern weet door te dringen van een totaal verkilde relatie, en daardoor ook blijft hangen.