Sergej houdt zich afzijdig van de oorlog, maar die geeft toch vorm aan zijn leven. Hij ziet zich verplicht een dode soldaat in de sneeuw te begraven, hij sluit vriendschap met de jonge Oekraïense soldaat Petro, en hij bekijkt het geschiet vanop een afstand. Zijn vrouw en dochter hebben hem in het begin van de oorlog verlaten, hem resten enkel nog zijn bijen, die hem van honing en een gezonde slaap bovenop de kasten voorzien. Uit schrik dat het oorlogsgeweld zijn bijen zou wegjagen, vlucht hij met de kasten naar de Krim. Aan de grens belandt hij in zeer bureaucratische Sovjet-achtige paspoortcontrolesituaties. Daarbij nemen de Russen een bijenkast in beslag, en als hij die terugkrijgt zijn de bijen grijs geworden. Grijs als de angst voor de oorlog die overgaat in apathie.
Onder het aanhoudende gevaar van dreigende sluipschutters, overvliegende raketten en vallende bommen die de oorlog zeer aanwezig maken, zet het boek de mens in de marge die desondanks probeert door te gaan met z’n leven, op het voorplan.
Grijze bijen geeft een idee van het leven van gewone mensen die geen boodschap hebben aan de oorlog van Ruslands machtswellusteling. In een koele, sobere stijl zonder opsmuk of spektakel, maar met de nodige donkere humor zien we het leven zoals het is in een kapotgeschoten, uitgestorven spookdorp aan de rand van het ultrabureaucratische Rusland. Het lijkt een dode, maar is een levensechte wereld, waarvan we dachten dat die anno 2024 niet meer bestond, nog wel vlakbij het Europese continent.
Zoals gebruikelijk waren de meningen van Leesgegroet verdeeld, maar vielen ze overwegend positief uit. Vond de een de hoofdfiguur nogal grijs, de ander waardeerde zijn onverschilligheid en onverzettelijkheid voor het oorlogsgeweld, baalde de een van de bedenkelijke kwaliteit van de vertaling, de ander genoot van de zwarte humor en de sobere stijl. Voor de een kwamen de dialogen tussen de dorpsfiguren grappig en spits over, voor de andere waren die nogal langdradig.Voor André schiep het boek grote verwachtingen, maar viel de plot mager uit en het resultaat tegen. De uitwerking van het thema - over hoe mens te zijn in tijden van oorlog - kon dan weer wel op begrip en bijval rekenen.
Conclusie: goed en leesbaar boek, maar geen topper.
