In de zomervakantie van 2012 lazen we met genoegen Oeroeg van Hella Haasse. Het boek had zowat alle leesgegroeten aangesproken, doch in verschillende gradaties. De ene dus al wat meer dan de ander.
Het boek gaat over de onafhankelijkheidsstrijd van Nederlands-Indië in de jaren 40 en de overgang naar Indonesië, en is opgehangen aan de vriendschap tussen de Javaanse jongen Oeroeg en de zoon van een Nederlandse administrateur. Hun relatie staat helemaal in het teken van het aflopende koloniale tijdperk. De jongens beleven samen een zorgeloze kindertijd, maar groeien dan langzaam uit elkaar.
In de kolonie vormen de Nederlanders het bestuur; de inlanders zijn ondergeschikt en hebben minder rechten. Oeroeg wordt zich langzaam bewust van dat verschil en komt ertegen in opstand. Bij de ik-figuur komt de bewustwording pas later. Na zijn studie in Nederland tijdens de oorlog komt hij terug als soldaat om de orde te herstellen, maar de vrijheidsstrijdende Indonesiërs zien hem als de koloniale bezetter die niets meer te zoeken heeft in hun land. Pas dan vallen de schellen van zijn ogen.
Ondanks de gezegende leeftijd van het boek (publicatie 1948), werd het als zeer herkenbaar ervaren. Ook wij hebben met Belgisch-Congo ‘onze’ dekolonisatieperiode gekend. De teleurgang van de vriendschap tussen de jongens vonden de meesten heel mooi weergegeven en illustratief voor een doodbloedende meester-knechtverhouding. Anderen kregen het koud noch warm van het verhaal. De landschapsbeschrijvingen vonden de meesten dan weer heel fraai.
Samengevat: een geslaagd vakantieboek, maar iets meer zomerpit had ook gemogen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten