12 november 2014

Net als de meeste van zijn boeken leest Haruki Murakami ook in Kafka op het strand weer lekker weg. Je vliegt als het ware door de 600 bladzijden heen. Het verhaal boeit, zit vol surrealisme, is volstrekt onmogelijk en toch geloofwaardig. Er zijn twee verhaallijnen.

In de eerste loopt de vijftienjarige jongen, Kafka Tamura, weg van zijn vader, met wie hij een bijzonder slechte relatie had en die hem zelfs met een soort Oedipus-vloek heeft opgezadeld, namelijk dat hij zijn vader zal vermoorden, en met zijn moeder en zus zal slapen. Die hebben hem in zijn vroege jeugd verlaten, en nu gaat hij naar ze op zoek om erachter te komen waarom dat gebeurde.

Tijdens zijn vlucht krijgt Kafka onderdak in een bibliotheek, waar hij bevriend raakt met de bibliothecaris Oshima, en waar hij ook de raadselachtige mevrouw Saeki ontmoet, die in haar jonge jaren de hitsong ‘Kafka op het strand’ schreef. Hij deelt het bed met haar, zowel in het echt als in zijn droom.
In de tweede verhaallijn volgen we Nakata, een oudere man die als kind betrokken was bij een merkwaardige gebeurtenis. Tijdens een bosklas raakte hij samen met zijn klasgenoten zomaar bewusteloos. Pas weken later ontwaakte hij uit een coma, waarna hij lezen noch schrijven kon, maar wel met katten kon praten. Wat hem nu goed van pas komt bij het opsporen van vermiste katten, een kleine bijverdienste naast de uitkering die hij ontvangt. Tijdens zo’n speurtocht, ontmoet hij de vreemde kerel Johnny Walker (ja, die van de whisky) die katten onthoofdt. Nakata vermoordt de man, op diens eigen verzoek nog wel. Tegelijk ontwaakt (in de eerste verhaallijn weliswaar) Kafka Tamura met bloed op zijn hemd. De vermoorde man blijkt vader Tamura te zijn.

Het wondere universum van Murakami zit vol magie en emotie, vol maffe, straffe en onmogelijke gebeurtenissen die toch heel overtuigend zijn. Grote literatuur is het die je op een imponerende manier meesleept naar verschillende werkelijkheden, de ene al verrassender dan de andere, die evengoed boordevol interessante, aardse verwijzingen zitten naar muziek en literatuur.

Verlies en herinneringen, en wat ermee te doen, dat zijn zeker niet de enige, maar wel de belangrijkste gedachten die het hele verhaal doorkruisen. Ze doen deugd, maar net zo goed pijn. Koester je ze, of vergeet je ze? “Al zijn mijn herinneringen nog zo pijnlijk, zolang ik in leven ben, wil ik ze niet verliezen. Ze zijn het enige bewijs dat ik heb geleefd”, zegt mevrouw Saeki.

Kafka op het strand is een regelrecht meesterwerk. Het is waar literatuur om draait: verhalen vertellen – “Grote veranderingen, onverwachte wendingen, daar staat of valt een verhaal mee” – met een portie magie, surrealisme, en diepzinnige gedachten om lang over na te denken en van te dromen.

Alle aanwezige Leesgegroetleden deelden in grote eensgezindheid hetzelfde enthousiasme, en dat was nog niet vaak gebeurd. Het was niet alleen fijn om te lezen, ook het delen van eigen leeservaringen, inzichten, gezichtshoeken, aandachtspunten en zienswijzen zorgden voor een aangename leesclubavond.