10 oktober 2016

Met de leesclub ‘nieuwe stijl’ lazen we Het verborgen leven van bomen van Peter Wohlleben. Geen roman, maar een wetenschappelijk werk dat zeer toegankelijk en bevattelijk is geschreven door een man met veel kennis van zaken.

Eerst nog even uitleggen wat de ‘nieuwe stijl’ inhoudt. Voortaan lezen we onze boeken een beetje anders. Tijdens het lezen denken we na over passages die ons treffen, over associaties met een ander boek, een gedicht of artikel, over redenen waarom we het nu wel of net niet graag lezen, over de indruk die het op ons nalaat. Tijdens de leesbijeenkomst staat het elke deelnemer vrij om bijvoorbeeld een stukje uit het boek voor te lezen, een verhaal of gedicht te delen, een indruk, visie of inzicht weer te geven. Maar onder het motto ‘niets moet, alles mag’ kan enkel luisteren ook al voldoening schenken.

Dit keer hebben de Leesgegroet-leden in grote meerderheid met verbazing, verrassing, en zelfs verstomming kennisgemaakt met Het verborgen leven van bomen. Katelijne wist te vertellen dat – oh wat een toeval – diezelfde dag de Dorpslinde van Massemen tot boom van het jaar was verkozen. Katrien sloot meteen aan met de prachtige boom bij de oude pastorij die riskeert te worden geveld als dat domein wordt verkaveld. Actie nu! Iemand?

Emilie liet via mail weten dat tijdens het lezen een nieuwe wereld voor haar is opengegaan en dat ze nooit nog een boom zou bekijken als een dagdagelijks natuurlijk object. Een passage die haar had getroffen als gelijkenis met de mens in de maatschappij:

“Elke boom is dus waardevol voor de gemeenschap en verdient het zo lang mogelijk behouden te blijven. Daarom worden zelfs zieke exemplaren ondersteund en voorzien van voedingsstoffen tot het weer beter met hen gaat. De volgende keer is het misschien omgekeerd en heeft de ondersteunende boom zelf hulp nodig.”

Johan bracht enkele andere boeken over bomen mee en had het over enige van de oudste en hoogste bomen ter wereld, en over de sequoia’s in Californië die meer dan 100 meter de lucht ingroeien.

Nagenoeg alle lezers waren heel enthousiast over het bomenboek en we deelden dat dan ook een avond lang in de knusse bibzeteltjes met een glas wijn erbij. De voorlezing, de weetjes, indrukken en nieuwe inzichten gaven aan de leesavond een duidelijke meerwaarde.

De bomen dan, en hun verborgen leven. Het is een buitengewoon interessant boek over dingen die gebeuren in het bos, boven en vooral onder de grond, en die je nooit had vermoed. De auteur was in een vorig leven houtvester en is nu boswachter in het Duitse Eifelgebergte. De wereld van de bomen is zijn ding, maar voor de meesten van ons is die totaal onbekend. Om te beginnen verglijdt de tijd voor bomen op een heel andere, oneindig veel langzamere manier dan voor mensen. In gezonde bossen bestaan er bomenfamilies en zelfs vriendschappen tussen bomen, die via hun wortels voedingsstoffen uitwisselen. Bomen communiceren, ze waarschuwen elkaar tegen insecten, spreken af wanneer ze gaan bloeien en onderhouden elkaar. Ze houden een winterslaap, verdedigen zich tegen bladetende dieren, vechten tegen parasieten en verplaatsen zich zelfs naar het zuiden bij afkoeling van het klimaat.

Allemaal wonderlijke dingen waarvan we nooit vermoedden dat bomen zoiets konden. Bomen zijn duidelijk geen objecten, maar wezens met eigenschappen als smaak, reuk, geheugen, familiebanden, solidariteit en vriendschap. Als we ze gaan kappen, verstoren we dat allemaal. Beter is het dus om bomen hun gang te laten gaan.

Het verborgen leven van bomen is een zeer informatief boek dat ook nog eens aangenaam verteld en boeiend geschreven is. Na lezing ga je bij je eerstvolgende boswandeling anders naar bomen kijken, en ga je misschien zelfs wat voorzichtiger stappen op die wonderlijke ondergrondse wereld. Een absolute aanrader, dit boek!