In Zuivering van Tom Lanoye
werkt Gideon Rottier, eenzaat en stotteraar, veellezer en dromer, voor Extreme
Cleansing, een poetsbedrijf dat gebouwen opruimt na calamiteiten. Door een snel
personeelsverloop en nog meer door zijn spraakgebrek maakt hij er niet te veel
vrienden, integendeel. Gepest en hoongelach zijn veeleer zijn deel. Thuis houdt
hij het bij één kameraad, de haan Hannibal die op een dag is komen aanwaaien op
zijn stadskoertje.
Als de vluchteling Youssef Gideon’s collega
wordt bij Extreme Cleansing, herkennen ze bij elkaar de liefde voor literatuur.
Youssef trekt bij hem in, later gevolgd door zijn vrouw Karima, dochter Loubna
en zoon Rafiq. Gideon ziet het allemaal met lede ogen aan, maar het is voor hem
natuurlijk ook een mooi meegenomen middel tegen de eenzaamheid. Hij trakteert
de hele familie zelfs op toeristische uitstapjes in het Vlaamse land.
Als twee zelfmoordterroristen zichzelf
opblazen in Antwerpen-Centraal en Extreme Cleansing de boel moet opkuisen, komt
Youssef in het vizier van de politie. Waarop hij op verkenning trekt naar
nieuwe vluchtroutes voor zijn gezin, maar nooit meer terugkeert. En zo zit
Gideon opgescheept met dat gezin, dat het afscheid/verraad van Youssef maar
moeilijk kan verteren en van de weeromstuit begint te radicaliseren (zoon en
dochter) of gek te worden (moeder).
Leesgegroet was, op enkele kleine
‘maren’ na, unaniem lovend over Zuivering. De stijl van Tom Lanoye is
geestig en scherp, het verhaal is mooi opgebouwd, met lyrische uitweidingen en
verrassende wendingen, de beschrijvingen van bijvoorbeeld de haan zijn
prachtig, de veelvuldige cliffhangers maken nieuwsgierig.
De thema’s migratie en radicalisering
zijn actueel en natuurlijk zeer herkenbaar vanuit Lanoyes maatschappelijk engagement.
Soms lijkt het echter alsof hij wat te veel moslimgerelateerde subthema’s in
het boek heeft willen binnensmokkelen: de hoofddoek, de zwembroek, het
machogedrag, onbegrip, integratie, inburgering… Hier en daar remt dat het
tempo. Bijwijlen is het ook wat te grotesk en bombastisch, en sluipt er iets te
veel bravoure binnen. Desondanks zijn het toch de spitse stijl, de rake
formuleringen en typeringen die bleven hangen.
Tom Lanoye is een der beste auteurs die
Vlaanderen rijk is, en Leesgegroet heeft voor het eerst gezamenlijk van zijn
vertelkunst geproefd en die welbevonden.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten