Joseph Roth schreef Hotel Savoy in 1924, tussen de twee wereldoorlogen. Als oorlogssoldaat Gabriel terugkomt van het front, heeft hij geen huis meer en in feite geen nagel om aan z’n gat te krabben. Hij probeert wat geld te verdienen als stationsarbeider en vindt een tijdelijk onderkomen in Hotel Savoy op de zesde verdieping, net onder die van de dienstmeisjes. In het hotel is er een strikt onderscheid tussen rangen en standen: de armoezaaiers logeren boven, de rijken op de onderste etages. Wie niet aan het front was, heeft weinig begrip voor de terugkerende soldaten.
Hotel Savoy is geen doorlopend verhaal met een plot, het is meer de weergave van de sfeer in een Oost-Europese stad na de Eerste Wereldoorlog. De stad stroomt vol met soldaten en vluchtelingen. Wanorde, desillusie en doelloosheid heersen alom. Iedereen is onderweg maar niemand weet waarheen. En tot overmaat van ramp breekt er tyfus uit. Neen, een oorlog komt nooit alleen, ook als hij voorbij is.
Niet alleen het verhaal, ook de stijl is warrig en springt soms van de hak op de tak. De radeloosheid is voelbaar aanwezig in de microkosmos van Hotel Savoy, waar niet echt wordt geleefd, maar wel overleefd.
Dat er in het verhaal geen duidelijke lijn zit, is wellicht de bedoeling, evenmin als er een lijn zit in de nasleep van een oorlog die niet voorbij is zolang de mensen er met hun hoofd en ziel in blijven dwalen. Dat maakt het lezen wel redelijk lastig.
Zoals blijkt uit de reactie van sommige Leesgegroeters. Zegt André: “Aanvankelijk geënthousiasmeerd door de mooie taal maar vlug ga je op zoek naar een onderliggende problematiek en die is volgens mij mager.”
Hoewel er ook enthousiaste commentaren te horen waren. Oorlog en de gevolgen ervan geven te denken, toen en nu. In de nasleep krijg je ontheemde, ontdane, ontmenselijkte mensen. En dat wordt in deze roman treffend weergegeven. Met de oorlogen die in onze tijd worden uitgevochten, kunnen we de wrange sfeer van dit boek (jammer genoeg) makkelijk naar vandaag verplaatsen.
We lazen dit boek in het kader van Boeksprekers op 19 oktober aanstaande in de kerk van Moregem, dat gewijd is aan een ander boek van Joseph Roth, met o.a. Tom Lanoye en Els Snick.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten