Mooie beelden (5)

Quotes (10)

Gibt es ein Leben vor dem Tod?

(op de Berlijnse muur)

Favorieten (3)

Met Honger, gepubliceerd in 1890, katapulteerde Knut Hamsun zichzelf in één klap de top van de wereldliteratuur in. Talloze omzwervingen in Noorwegen en de Verenigde Staten hadden van hem een ervaringsdeskundige gemaakt op het gebied van overleven, twaalf stielen en dertien ongelukken, hongerlijden en vruchteloos zoeken naar literaire erkenning. Deze roman is dan ook grotendeels autobiografisch en gaat over een beginnende journalist die in Oslo artikelen probeert te schrijven en te slijten, en daar maar moeilijk in slaagt. Voortgestuwd door een knagende honger, zwerft hij door de winterse straten op zoek naar eten en een slaapplaats voor de nacht.

Het boek is een magistrale beschrijving van een mens die zijn dagelijkse strijd voert tegen de verschrikkelijke honger – die hem tot voortdurende waanvoorstellingen en stemmingswisselingen drijft – en het effect ervan op zijn geest. Ondanks de aanhoudende en schrijnende honger, houdt hij de schijn op en aanvaardt geen hulp, hij weigert zijn waardigheid te verliezen.

Het boek focust haast volledig op de innerlijke wereld en individuele daden, gedachten en gevoelens van de protagonist, een techniek die later bekend werd als de stream of consciousness en die gebruikmaakt van de monologue intérieur. Het uitgangspunt is louter subjectief, alleen de ik-persoon spreekt, er wordt niet ingezoomd op oorzaken en gevolgen, politiek of sociaal onrecht.

Ondanks de leeftijd van het boek is de stijl modern te noemen. Hamsun weet het donkere thema, dat ook vandaag nog tot de verbeelding spreekt, in te pakken in galgenhumor en ironie, en toch te vermengen met levenslust, wat leidt tot een vlot leesbare en meeslepende roman.

Ten slotte, anders dan Céline slaat Hamsun niet wild om zich heen, hij laat de dingen gelaten over zich heen komen en onderzoekt ze minutieus met een ontleedmes. Aan de kwaliteit van Honger doet het niets af, maar net als Céline werd Hamsun later controversieel omdat hij tijdens WO II sympathiseerde met de Duitse bezettingsmacht. Wat was dat toch met die mannen toen?

Leestips (17)

In Voor ik ga slapen van SJ Watson is een vrouw haar geheugen kwijt; het wordt elke dag in haar slaap gewist. Omdat ze vat wil krijgen op haar leven, begint ze op aanraden van haar dokter haar verleden te reconstrueren door het bijhouden van een dagboek. Door haar dagboek elke dag te herlezen en aan te vullen, krijgt ze gaandeweg greep op de werkelijkheid, die niet altijd is wat het lijkt. Druppelsgewijs komen er zeer verrassende dingen aan het licht.

De oude koning in zijn rijk (Leestip 16) ging over geheugenverlies, net als De huishoudster en de professor (Leestip 13) en Bij jou zijn (Leestip 15). Het is een onderwerp dat blijkbaar erg in trek is en hier telkens op verschillende manieren wordt benaderd. Dit is een intrigerend verhaal, dat zeer vernuftig en meeslepend wordt verteld. Een debuutroman van formaat.

4 oktober 2012

Magda Szabo is een boegbeeld van de Hongaarse literatuur. In de jaren 50 leefde ze op gespannen voet met het communistische regime, dat haar zelfs verbood te publiceren. In 1987 brak ze internationaal door met De Deur.

Het boek geeft de haat-liefdeverhouding weer tussen de huishoudster Emerence en de schrijfster voor wie ze werkt. De rollen zijn vanaf het begin eigenlijk omgekeerd, de innerlijk sterke madam Emerence is de baas en de schrijfster aanvaardt haar gezag. Ze is bovendien nogal excentriek, ze bepaalt zelf de hoogte van haar loon, wanneer ze werkt en hoe lang – soms heel laat ’s avonds, soms dagen achter elkaar niet –, nogal ongebruikelijk voor een huishoudster. Het gaat om een gespannen, maar tegelijk heel vitale relatie.

Emerence houdt bijna iedereen in haar leven op een afstand, behalve de hond Viola. Hij is de enige die voorbij de deur uit de titel, in de echte wereld van Emerence mag komen. Uiteindelijk neemt Emerence de schrijfster in vertrouwen.

Tijdens de bespreking van De Deur vonden enkelen dat er te weinig gebeurde in het verhaal en dat het te langdradig was, maar de meerderheid had het boek graag, zelfs zeer graag gelezen. Vooral de langzaam opgebouwde spanning tussen de twee protagonisten werd hogelijk gewaardeerd. Op elke bladzijde werd er wel iets toegevoegd aan de intensiteit van het verhaal. De grillige onvoorspelbaarheid en het excentrieke karakter van Emerence geven er een dramatische toets aan. Kort samengevat: een hoogvlieger, maar niet voor iedereen.

Mooie beelden (4)