Poëtegem (13)

Een doordenkertje voor het nieuwe jaar, nuttig bij de volgende boekbesprekingen. In de hoop dat in het nieuwe leesjaar enkele meesterwerken aan bod komen ...

"It is a mark of the greatest poets, novelists and dramatists that they all demand a high degree of co-operation from their audience. The form may be simple, and the language plain as daylight, but the inner meaning, the latent content of a masterpiece will not be perceived without a certain imaginative and emotional effort. In this sense, the great artist makes every one of his readers into a philosopher and  poet, to a greater or lesser degree, according to the reader's powers. The novelist of genius, by presenting the particular instance, indicates the general truth. He indicates, but he does not attempt to state it - for to state the general truth is to circumscribe it, to make it somewhat less than itself.

The final verdict, the ultimate synthesis, must be left to the reader; and each reader will modify it in accordance with his needs. The aggregate of all these individual syntheses is the measure of the impact of a work of art upon the world. It is, in fact, a part of that work. In this way, masterpieces, throughout the ages, actually undergo a sort of organic growth."

Christopher Isherwood,  Exhumations. Stories, Articles, Verses , Methuen 1966, p. 26

m.a.w. (vrije vertaling): Wat is een meesterwerk? Een werk dat de lezer (toeschouwer...) uitnodigt tot een intellectuele en emotionele inspanning, dat van elke lezer een filosoof of dichter maakt. Een concreet verhaal dat een algemene waarheid verbergt, zonder die met zoveel woorden duidelijk te maken - dit zou die algemene waarheid uithollen. Aan iedere nieuwe lezer die opnieuw te bepalen vanuit zijn 'noden'.

Het geheel van alle individuele synthesen bepaalt de  impact van het kunstwerk op de wereld en gaat zo deel uitmaken van het werk. Dat zo als het ware doorheen de eeuwen organisch uitgroeit tot het meesterwerk dat het is.

Bijdrage door Luc

Mooie beelden (9)

Quotes (12)

Zoekt en ge zult niet vinden, zoekt niet en ge zult erover struikelen.

(op de Chinese muur)

Poëtegem (12)

Sprookje (Herman De Coninck)

Er was eens een man

die altijd rechtvaardig was.

Mooie zinnen (3)

Iemand moet Josef K. belasterd hebben, want zonder dat hij iets kwaads gedaan had, werd hij op een ochtend gearresteerd.

(Het proces, Franz Kafka)

11 december 2012

In Het strand van Oostende van Jacqueline Harpman is Emilienne elf als de bliksem bij haar inslaat: ze ontmoet de liefde van haar leven, de vijfentwintigjarige kunstschilder Léopold. Meteen weet ze met stellige zekerheid hoe haar leven verder zal verlopen: uitsluitend in het teken van haar liefde voor hem.

Ze begint aan een lange veroveringstocht. Als jong meisje en middelbare scholier speelt ze zijn schildershulpje en maakt zich op die manier ongemerkt onmisbaar. Als ze vijftien is, vindt ze zichzelf klaar voor de liefde en biedt ze zich aan Léopold aan. Vanaf dat moment kunnen ze zich niet meer onttrekken aan hun lotsbestemming, en wordt al de rest bijzaak. De regels en gebruiken van die tijd, hun beider huwelijken (maar niet met elkaar), een lang verblijf in Amerika, haar werk als lerares: niets is in staat haar uit haar lood te slaan. Met een hartstocht zoals maar zelden werd beschreven, geeft Emilienne zich over aan het onontkoombare. Maar evengoed is ze berekend en rebels, meedogenloos in het najagen van haar levensdoel.

Deze uitbundige liefdesgeschiedenis is feilloos verwoord door Jacqueline Harpman, die naast schrijfster ook nog psychoanalytica was. Dat laatste merk je aan de rake beschrijvingen van de personages en van de sfeer van het midden-20^e-eeuwse Brussel. Door haar rijke verbeelding wordt Het strand van Oostende een meeslepend verhaal over de niets ontziende passie van twee mensen, maar ook over de Brusselse beau monde, en de salons waar ze met hun artificiële cultuur vertoeven.

Iedereen was enthousiast over dit boek. De liefde nietwaar, en wat die met mensen kan doen. Altijd heerlijk om te lezen, zeker als het zo uitgepuurd is als in Het strand. De lucide beschrijvingen in telkens andere, maar even trefzekere bewoordingen en met strategisch doorzicht. Diepgaande emotie gecombineerd met een sterke vorm van rationaliteit, en dat in een stijl die bij momenten proustiaans is. De knipogen naar Proust, naar Valéry (La marquise sortit...), en naar Laclos (Les liaisons dangereuses - Mme Van Aalter als moderne Mme de Merteuil), de verschijning van la bonne petite Jacqueline Harpman, en grappige zinnen als “J’avais mon amant, Blandine avait la grippe” maken het lezen van deze roman tot een waar genoegen.

Bovendien krijgen we zicht op het mondaine leven van de Brusselse beau monde, (“Ik garandeer u twee Rolls bij de opening van uw galerij”), verwijzingen naar de pareltjes van de art nouveau in het Brusselse (hôtel Hannon) en een scherpe blik op het werk van de schilder.

Onbekend (en dus onbemind?) in Vlaanderen, was Jacqueline Harpman een belangrijke Belgische auteur. Letterlijk en figuurlijk een grote madam van bij ons, zij het van over de taalgrens, overleed ze in mei 2012. Misschien wordt het nu tijd om haar te (her)ontdekken?

Bijdrage door Luc en Jo

Mooie beelden (8)

Favorieten (4)

John Fante (1909-1983) was een Italiaanse immigrant en metselaarszoon die in Los Angeles woonde, en daar schrijver probeerde te worden. Hij slaagde erin enkele kortverhalen te publiceren in lokale Amerikaanse tijdschriften. Vaak gingen die verhalen over zijn jeugd in Colorado. In 1938 publiceerde hij zijn eerste roman Wacht tot het voorjaar, Bandini, die in ons land bekendheid verwierf door de verfilming van Dominique Deruddere in 1989. Het boek gaat over de 14-jarige Italiaanse immigrantenzoon Arturo Bandini, die samen met zijn familie en met veel moeite het hoofd boven water probeert te houden. Zijn vader Svevo heeft als metselaar grootse plannen, maar daarmee kan hij de armoede waarin de familie leeft, niet lenigen. Met vallen en opstaan slaan ze zich een weg door het leven.

Naast andere romans volgen later Vraag het aan het stof, Dromen van Bunker Hill en De weg naar Los Angeles, die alledrie over dezelfde Arturo Bandini gaan, wiens ambities huizenhoog reiken, maar amper worden ingelost. Bandini is zeker geen loser, maar stuntelt toch wat af in de queeste naar zijn onbereikbare dromen. Zijn streven naar erkenning en rijkdom door middel van het schrijverschap is aandoenlijk, zijn bandeloosheid als hij zijn sporadisch verdiende centen over de balk gooit al wat minder. Armoede wordt afgewisseld met euforie, eenzaamheid met onmogelijke liefdes. Dat maakt hem tot een zeer wispelturig en onhandig, maar vooral kleurrijk personage.

 

John Fante beschrijft zijn Arturo Bandini met veel mededogen en een grote emotionele betrokkenheid. Je kunt je nooit van de indruk ontdoen dat er veel van zichzelf in het personage zit. Met veel humor maakt hij hem springlevend en heel menselijk, wat het lezen van zijn boeken tot een groot plezier maakt. De Bandini-boeken zijn stuk voor stuk juweeltjes. De andere ook.

Quotes (11)

Iedereen houdt elkaar voor de gek door enkel de meest geslaagde versies van zichzelf te tonen. Er is enkel ruimte voor positieve boodschappen die dankzij de 'Like'-functie bevestigd moeten worden. Het is dus een soort permanente zelfverheerlijking en dan nog van de meest banale zaken.
(Socioloog Koen Damhuis over Facebook)

Mooie woorden (16)

Oplossing van de vorige keer:

Terbinst = terwijl dat ie ant zensen = zeisen was, tort = trapte ie in nen bieënnest, en tons = dan moest ie ziere = snel wigluupn = wegrennen, moir een strollebie = wesp stroldeg’em = stak hem toch ip zeen bakuis = gezicht en twas ochiere = ocharme mier dan een bietse = wondje, zan.
 

Luc deed zijn uiterste best, maar het was toch weer Geert die met de pluimen ging lopen door alle mooie woorden juist te raden, op het laatste na. Zo zie je maar.

Nieuwe opgave:

IJ krottege = ? de barberienn = ? wig moir den irpel = ? liep veur zeen voetn en ij pletstege = ? mee zeen uufd veurewirs = ? in tguur = ? van de beke, en oistie = ? boovn kwam zot zeen oir vul mee virdevas = ?. Gelaën = ? damme wulder en.