De
zwarte brug Erik Vlaminck
Leo Lenaerts – geboren kort na WO II – is de
zevende zoon op rij in een gezin in het dorpje Lillo. Voor de havenuitbreiding
van Antwerpen wordt het dorp afgebroken en dat betekent meteen het begin van de
letterlijke en figuurlijke ontworteling van Leo. Zijn broer Jos heeft in de
oorlog een been verloren, broer René is amateurwielrenner maar opgepakt voor
botersmokkel, zijn vriend Modest heeft een zus Betty op wie hij verliefd wordt,
maar die aanvankelijk van hem niets wil weten. Alle gezinsleden zijn ergens wel
een vijs kwijt, en Leo is de enige die mag ‘voortleren’. Maar als hij geen zin
meer heeft in school, gaat hij achtereenvolgens werken in een psychiatrische instelling
en als bibliothecaris.
Leo is een eenzaat, een outcast, een loser
kortom. Hij kan niet mee met de veranderende samenleving. Bovendien komt hij te
weten dat zijn zus Elza eigenlijk zijn moeder is. Wie zijn echte vader is, is
dan nog maar de vraag. Het maakt in elk geval de verwarring in zijn hoofd
compleet.
Leo is de desillusie in persoon. Zijn
machteloosheid probeert hij te bestrijden met lezersbrieven. Daarin komt ook
zijn sarcasme (of is het verzuring?) en verzet tegen maatschappelijke
mistoestanden en machtsmisbruik door politici tot uiting, en dat eindigt
uiteindelijk in een moordpoging op de personificatie van het kwaad bdw.
Leesgegroet was nogal verdeeld over deze keus. De
typering van de eenzaat die het spoor bijster raakt, zijn verzet tegen
maatschappelijke mistoestanden en zijn ontboezemingen in de vorm van
lezersbrieven vielen dan wel in de smaak van sommigen, de oubollige taal (ge
en gij), de lokale problematiek die de regio amper ontstijgt, het opvoeren van
bdw waren er voor anderen dan weer te veel aan. Het verhaal is dan wel van na
de oorlog, maar alleen al de kaft en de ouderwets aandoende namen en
belegen uitdrukkingen geven het boek niet de meest hedendaagse look en feel. Daardoor
voelt het wat gedateerd aan, je hebt de indruk dat je in het Streuvelstijdperk
terugkeert.
Grote eensgezindheid creëert natuurlijk vooral bevestiging
en dat is wel eens leuk, maar wat contrarie meningen mogen er ook zijn, want uit
tegengestelde standpunten valt soms meer te leren. En dat is wat hier gebeurde.
L.S.
Hilton Maestra
