23 september 2021

In Wie storm zaait brengt T.C. Boyle drie excentrieke personages samen. Vietnamveteraan Sten wordt op cruisevakantie in Costa Rica overvallen door enkele warmbloedige snaken. In een reflex vermoordt hij een van die kerels met de blote hand. De lokale autoriteiten leggen hem niet al te veel in de weg en thuis wordt hij ontvangen als een held. 

Zijn schizofrene zoon Adam is heel wat minder held, heeft zichzelf uit de maatschappij gesloten en identificeert zich met John Colter, een rauwe 18de-eeuwse Amerikaanse pelsjager die leefde in en van de natuur. En dan is er ook Sara, hoefsmid en een dwarse anti-establishmentvrouw die zo ongeveer tegen alles is, maar vooral tegen de overheid. 

Als Sara en Adam elkaar toevallig ontmoeten, valt zij voor hem als een blok. Ze beginnen een relatie, maar hun zelfgezochte plek in de marge of net buiten de maatschappij zorgt voor heel wat spanning en geweld. Zo stookt Boyle het vuur langzaam op met steeds gewelddadiger, gevaarlijker en stormachtiger gevolgen waarbij er ook enkele doden vallen. 

“Wie storm zaait geeft een inkijk in de Amerikaanse samenleving, in de oppervlakkigheid waarmee ze op mentale problemen reageert, of die net negeert”, aldus Emilie. “Twee gelijkgestemde zielen die elkaar vinden in hun afkeer van de gangbare maatschappij met vuurwerk als gevolg. En dat in combinatie met wapenvrijheid heeft mij een paar keer serieus de wenkbrauwen doen fronsen want de sfeer wordt in het boek alsmaar dreigender: van de ogenschijnlijke grappige sfeer op de bus tijdens de cruise tot het genadeloos afknallen van onschuldige mensen. Een dode meer of minder, het lijkt een fait divers, de heldendaad van de vader op vakantie wordt zelfs hemelsbreed bejubeld in de media. Tot het een poos later omgekeerd is en de ouders vluchten van de media omwille van hun doorgeslagen wapengekke zoon. De klopjacht op Adam/Colter doet me denken aan het verhaal Coninckx van onlangs.”

Ellen voegt daaraan toe dat het boek “wel zeer gemakkelijk las, maar de ‘macho’ schrijfstijl lag mij niet. Het eerder gewelddadige thema sprak me ook niet echt aan.”

Samengevat vond Leesgegroet dit een vlot leesbaar boek, met veel geweld en herkenbare Amerikaanse stereotypen, maar het is tegelijk een van die boeken “die je niet zou lezen als het niet moest voor Leesgegroet.”

 

Mooie beelden (283)

 

Oude woorden (132)

wuft: dartel, frivool, losbandig, lichtzinnig, zwoel, wispelturig, gewaagd

In de eerste lentedagen dartelen de wufte meiden hand in hand door het lage gras.

Leestips (235)

Klara en de Zon van Kazuo Ishiguro 

Klara is een KV (Kunstmatige Vriendin) met een grote portie AI (Artificiële Intelligentie) en werkt op zonne-energie. Ze is met andere woorden een robot, en die wordt ingezet om teenagers die aan eenzaamheid lijden, bij te staan. 

Klara begint haar verhaal in een winkel die zulke KV’s verkoopt. In een beurtrol met andere KV’s mag ze af en toe in de etalage plaatsnemen en het is daar dat ze wordt gespot door het jonge meisje Josie, bij wie ze uiteindelijk als KV gaat inwonen. Josie is ziek en zal misschien sterven, maar Klara gelooft vast dat de zon haar kan genezen.

Ondertussen heeft Josie’s moeder iemand aangezocht om Josie’s portret te maken, maar in het geniep wil ze dat hij een zo getrouw mogelijke kopie van haar maakt zodat ze Josie’s plaats kan innemen als ze toch zou sterven. Want wat is de mens uiteindelijk meer dan weefsel, of omhulsel? 

Inderdaad, Klara en de Zon roept pertinente vragen op, zoals ook deze: Wat zijn de mogelijkheden en gevaren van AI? Wat is het verschil tussen mens en machine? Hoever is de mens bereid te gaan om te ontsnappen aan de eenzaamheid? Is de mens maakbaar en vervangbaar?

Door mensen goed te observeren leert Klara almaar beter hun gevoelens en verlangens kennen, en doordat ze uitzonderlijk opmerkzaam is, ontwikkelt ze die vaardigheden en komt ze zo heel dicht in de buurt van het mens-zijn. Of je het wilt of niet, je gaat houden van Klara. Ze bekommert zich om Josie, doet al wat gewenst is en roept zo mededogen op. Ze palmt je in en neemt je helemaal mee in haar universum. En wij verplaatsen ons in een robot zonder dat zelf goed te beseffen en leven met haar mee.

Klara’s taal is vormelijk en altijd beleefd. Ze is geen rebel maar keurig en plichtsgetrouw. De roman rept zich niet van hier naar ginder, maar vordert in een rustig tempo. De stijl is helder en direct, zonder franjes, concreet en to the point zodat de technologisch ver gevorderde maatschappij heel natuurlijk aanvoelt. Je zou zelfs vergeten dat Klara geen mens, maar gefabriceerd is. De toon is zakelijk en menselijk tegelijk, zonder oordeel of stellingname.

Klara en de Zon is om al deze redenen al na bladzijde één moeilijk weg te leggen. Een uiterst meeslepend verhaal in een wonderlijk universum, waarin je helemaal wordt opgeslorpt en waarvan je achteraf tevreden bent dat je het genoegen had er even in te mogen vertoeven.

Poëtegem (237)

Als gij mij leest, dan moet gij mededichten (A. van Collem)

Als gij mij leest, dan moet gij mededichten,
En algeheel in mijn gedicht opgaan,
Het moet gelijken op een zelf-verrichten,
Alsof niet ik, maar gij het hadt gedaan.

Gij zult tevreden zijn, en ziet het aan,
En blijdschap zal uw dichtend oog verlichten; —
Het is een kleinigheid, een vers te dichten,
Al lezende, is het in u ontstaan.

Ik las het echter, vóór gij hadt gelezen, —
Dit is het onderscheid van u tot mij.

En niettemin deed ik geheel als gij,
Want wat gij lezen mocht uit mij, — vóór dezen,
Stond het geschreven, lichtend, rei aan rei,
Door de natuur, in tekens onvolprezen.