15 januari 2013

De ruwe weg (Lean on Pete) van Willy Vlautin (zie ook leestip 1)

Samen met zijn meer af- dan aanwezige vader, is de vijftienjarige Charlie pas verhuisd naar Portland, waar hij een redelijk ruig bestaan leidt. Charlie zit meer met zijn vader in dan omgekeerd, zeker nadat die duchtig in elkaar en in coma is geslagen door een Samoaan van 150 kilo. Met nauwelijks een nagel om zich te krabben, vind hij op de plaatselijke renbaan bij Del, een louche en meestal dronken paardenhouder, een baantje voor de kost. Daar sluit hij vriendschap met Pete, een renpaard op zijn retour.

Charlie is op zoek naar wat stabiliteit in zijn leven, eten, school en een beetje liefde. Als Pete naar Mexico dreigt te worden gestuurd (om hem af te maken), neemt Charlie samen met het paard de benen, op zoek naar zijn tante, zijn enige nog overgebleven familieband. Wat volgt, is een lange, barre tocht dwars door een desolaat Amerikaans landschap dat uit De Weg van Cormac McCarthy lijkt weggelopen en wordt bevolkt door een rist randfiguren.

Alle lezers, hoewel enkelen met wat minder enthousiasme, konden zich vinden in de stijl van het verhaal die, met korte zinnen en overvloedig ik-gebruik, helemaal in overeenstemming is met de gedachtewereld van de vijftienjarige Charlie. Je kunt je moeiteloos in zijn personage verplaatsen. Hij bekijkt de wereld op een eenvoudige manier en veeleer dan te oordelen, laat staan veroordelen, beschouwt hij. Hij laat het leven op zich afkomen, hoe pijnlijk en franjeloos dat soms ook is, zeker in een wereld die aaneenhangt van zorgen om zijn vader, zich staande houden in een niet zo zuivere paardenwedrenomgeving, Del weerstaan, de politie afschudden, een plek om te slapen en voldoende eten vinden.

Vlautin, die ook leadzanger is bij de redelijk succesvolle Amerikaanse rockband Richmond Fontaine, schetst een ontluisterend beeld van de zelfkant van de Amerikaanse maatschappij. Charlie zit er middenin, maar ondanks alle tegenslagen blijft hij hoop hebben op een betere toekomst. Het janhagel van figuren als Del en zijn entourage wordt rechttoe rechtaan geportretteerd, en zelfs het troosteloze landschap waarin het schorremorrie gedijt, is een bepalend personage. Het nog jonge leven van Charlie speelt zich helemaal af in marginaal Amerika, maar door zijn consequent niet-veroordelende houding en door zijn hoop op een ander en beter leven, ontstijgt het verhaal die marge met gemak. Figuren in de marge van het leven zijn trouwens wel vaker dankbare romanfiguren, en Charlie is daarvan een heel ontroerend voorbeeld.