25 november 2021

Leesgegroet las Laat me nooit alleen van Kazuo Ishiguro en dat gaat over een hoogst ongewone liefdesverhouding in een buitengewoon vreemd, onvriendelijk en tot de verbeelding sprekend universum. 

Op het Engelse platteland verzorgt verpleegster Kathy haar jeugdvrienden Tommy en Ruth in een kliniek waar donateurs herstellen nadat ze een orgaan afstonden. De donateurs doen dat niet vrijwillig, het is waarvoor ze letterlijk op de wereld zijn gezet, niet als gewone kinderen van gewone ouders, maar als klonen.

De rode draad is de onstabiele, wisselende en erg complexe driehoeksverhouding tussen de drie jongelingen en die wordt doorheen het verhaal ook heel scherp uitgewerkt, maar onder die rode draad zit de ware toedracht van dit boek, en dat is hun bijzondere levenslot. Ze hebben namelijk een beperkte houdbaarheidsduur doordat ze letterlijk dienen als orgaandonor voor anderen.

De rustige, verdacht zachte verteltoon staat in scherp contrast met de gruwelijke werkelijkheid van de hoofdrolspelers, waar je maar mondjesmaat achter komt. Net zoals de kinderen zelf geleidelijk aan de zin van hun leven te weten komen. Ze ondergaan daarbij hun lot vrij gelaten, komen niet in opstand en aanvaarden de beperktheid van hun vastgelegde levens.

Dit is een, op het akelige af, dystopische, maar net daardoor heel aangrijpende roman die tot nadenken stemt en een pak ethische vragen oproept die, zeker vandaag, zeer relevant zijn. Ellen vond het feit dat de schrijver die zelf niet expliciet stelt, maar dat je dat als lezer wel doet, een grote sterkte van dit boek. Ze somt enkele vragen op: “Hoever wil een maatschappij gaan om zieken te genezen? Is het ene leven meer waard dan het andere? Hoe gemakkelijk is het om mensen te indoctrineren? Waarom komt er niemand in opstand tegen het zogenaamde lot?  Waarom aanvaardt iedereen dit zomaar?”

Onder andere deze vragen waren onderwerp van gesprek van de door de vierde golf jammer maar helaas noodgedwongen digitale Leesgegroet. Het algemene, maar zoals steeds niet door iedereen gedragen, oordeel was dat dit een zeer goed geschreven boek is met een uiterst dramatische ondertoon, een roman die aan de ribben blijft ‘plakken’. Een Nobelprijswinnaar (Literatuur 2017) volkomen waardig. Enkel André vond het boek toch wat langdradig, en was daar ondanks diverse pogingen om hem tot andere gedachten te bewegen, niet vanaf te brengen.