In deze nieuwe rubriek komen de beste boeken aan bod, de ultieme leeservaringen, de crème van het boekendom, de top van de taal of van de vertelkunst, het kruim van het geschrevene dat iedereen gelezen wil hebben.
En dan nog blijft alles subjectief.
Reis naar het einde van de nacht van Louis Ferdinand Céline werd gepubliceerd in 1932. Daarin laat Céline, zelf eerst dokter en dan schrijver, zijn alter ego, dokter Ferdinand Bardamu, op een zwartgallige en ironische, maar bovenal erg levendige en onderhoudende wijze te keer gaan tegen de maatschappij. Het is een lang uitgesponnen aanklacht tegen de banaliteit en de zinloosheid van het leven, tegen het pessimisme en het nihilisme van de wereld.
De lange, koortsachtige reizen die Bardamu onderneemt, zijn evenveel manieren om op sarcastische, maar smaakvolle wijze enkele maatschappelijke uitwassen aan te klagen. Hij trekt als onwetende, aanvankelijk enthousiaste soldaat naar wereldoorlog I, maar ervaart al vlug de absurde waanzin ervan. Daarna trekt hij op reis door Afrika waar hij frontaal botst op het brutale kolonialisme. Op zijn reis door Amerika trekt hij van leer tegen het kapitalisme en de grootstedelijke onverschilligheid, maar net zo goed ontdekt hij er de liefde. Terug in Parijs zet hij zich af tegen de domheid en het egoïsme van de mens.
Tegenover zoveel afkeer van de mens en de wereld, staat het mededogen dat hij als arts ontplooit voor de arme, uitgebuite sukkelaars, die hij als dokter zelfs kosteloos verzorgt. Het is die mix van ruig pessimisme en ontroerende menselijkheid die van De reis een heerlijke leeservaring maakt.
Wat het boek echter naar een uitzonderlijke literaire hoogte stuwt, is de volstrekt aparte stijl. Céline gebruikt de spreektaal van de gewone man. De vele weglatingen – de fameuze drie puntjes (…) die zijn handelsmerk zijn geworden –, de korte zinnen, de overdrijvingen, de eerlijke en ongezouten uitlatingen zorgen ervoor dat het verhaal op soms ontroerende, vaak flamboyante, maar altijd zeer plastische wijze en in sneltreinvaart voortdendert.
Vier jaar na dit ontegensprekelijke meesterwerk schreef Céline een tweede toproman Dood op krediet. Het zijn die beide werken samen die hem een uitzonderlijke plaats geven in de Franse en de wereldliteratuur. Nog enkele jaren later schreef hij verschillende antisemitische pamfletten, wat hem ook een erg controversieel etiket opleverde. Desondanks blijven zijn twee meesterwerken tot vandaag staan als een huis.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten